Informacja dotycząca nowej Taryfy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzenie ścieków na okres kolejnych 3 lat
Podstawa prawna
Podstawę prawną wprowadzenia nowych cen i stawek opłat oraz prowadzenia rozliczeń w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków stanowią przepisy ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zwanej dalej: Ustawą (tj. Dz.U. z 2024 r., poz. 757), a także przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 27 lutego 2018r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz.U. z 2022r., poz. 1074) oraz nowelizacji ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (tj. Dz.U. z 2024r., poz. 1087).
Zgonie z taryfą dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzenia ścieków zatwierdzoną w listopadzie 2021 roku na trzy lata , okres obowiązywania trzeciego roku miał upłynąć 1 grudnia 2024 r.
W związku z tym, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Hrubieszowie, które dystrybuuje wodę i odprowadza ścieki z aglomeracji Miejskiej Hrubieszów już w sierpniu 2024 roku zaczęło przygotowanie nowego wniosku taryfowego wraz z uzasadnieniem.
Przygotowany wniosek (projekt taryfy, uzasadnienie i kalkulację) Spółka przekłada do zatwierdzenia Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie RZGW w Lublinie.
Zgodnie z art. 24c. ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków organ regulacyjny, w terminie 45 dni od dnia otrzymania wniosku, ocenia projekt taryfy, oraz uzasadnienie pod względem zgodności z: przepisami ustawy, przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne oraz analizuje zmiany warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, w tym marżę zysku, oraz weryfikuje koszty, pod względem celowości ich ponoszenia w celu zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen.
Jeżeli wynik oceny, weryfikacji lub analizy jest pozytywny, organ regulacyjny zatwierdza taryfę w drodze decyzji.
Spółka otrzymała decyzje z dnia 7 stycznia 2025 roku zatwierdzającą taryfę na okres trzech lat, która została opublikowana przez Wody Polskie 15 stycznia 2025 roku i wchodzi w życie od 23 stycznia 2025 roku.
Taryfa, która została zatwierdzona w 2021 roku, zakładała wysokość cen za wodę i ścieki oraz stawki opłaty abonamentowej zgodnie z prowadzoną wówczas polityką Rządu, była na niewystarczającym poziomie, niepokrywającym wszystkich kosztów. Dlatego, od początku jej wprowadzenia Spółka zmaga się z problemami finansowymi, które nasiliły się w 2022 roku po wybuchu wojny na Ukrainie, która uruchomiła wiele niezależnych od Spółki procesów, wynikiem czego był znaczny wzrost kosztów funkcjonowania. Te największe wzrosty dotyczyły: zmian cen energii, zmian cen odbioru i zagospodarowania osadów ściekowych, zmian stawek podatku od nieruchomości, zmian wysokości stawek opłat dzierżawnych, zmian kosztów wynagrodzeń oraz zmiany poziomu inflacji.
Przedsiębiorstwo wodociągowe nie może realizować zadania zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków poniżej ponoszonych kosztów, bo tak stanowi prawo.
Taryfa, która kończy się 22 stycznia była skalkulowana na podstawie kosztów poniesionych w okresie od 1 grudnia 2019 roku do 30 listopada 2020 roku. Patrząc się na rachunki ponoszone przez społeczeństwo m.in. za prąd, gaz, ciepło czy podstawowe produkty spożywcze w 2020 roku, a obecnie, są one znacznie wyższe. I tak dokładnie jest z kalkulacją cen wody i ścieków.
Co powoduje że w nowej taryfie muszą być ujęte takie koszty:
Zgodnie z zapisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, opracowując taryfę przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ustala niezbędne przychody, uwzględniając w szczególności:
- koszty związane ze świadczeniem usług, poniesione w latach obrachunkowych obowiązywania poprzedniej taryfy, z uwzględnieniem planowanych zmian tych kosztów w okresie obowiązywania taryfy;
- zmiany warunków ekonomicznych oraz wielkość usług i warunki ich świadczenia;
- koszty wynikające z planowanych wydatków inwestycyjnych.
Procedura zatwierdzania nowych taryf
Dotychczasowa taryfa na okres trzech lat na terenie Gminy Miejskiej Hrubieszów oraz Gminy Hrubieszów (w miejscowości Wolica),obowiązywała od dnia 1 grudnia 2021 roku. Była ona konstruowana i kalkulowana w zupełnie innych warunkach cenowych i sytuacji gospodarczej w kraju, na którą wpłynęły wydarzenia związane z wybuchem epidemii COVID-19 oraz wojny na Ukrainie. Skutkiem tych zdarzeń, niezawinionych przez Przedsiębiorstwo, były w szczególności: wysoki poziom inflacji, ponadnormatywny wzrost cen i usług, w tym paliw płynnych i energii elektrycznej. Uwzględnione w tych taryfach przychody nie pokrywały galopujących kosztów.
Zgodnie z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, taryfy ustala się na podstawie uzasadnionych kosztów eksploatacyjnych i inwestycyjnych. Wzrost kosztów wymusza ich uwzględnienie w kalkulacji nowych stawek, aby przedsiębiorstwo mogło utrzymać płynność finansową i zapewnić ciągłość usług.
Nowa taryfa musiała również uwzględniać planowane inwestycje, które są niezbędne do modernizacji i rozwoju infrastruktury. Koszty te, zostały rozłożone na okres obowiązywania taryf w formie amortyzacji lub innych mechanizmów.
W dniu 1 października 2024r. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej
Sp. z o.o. w Hrubieszowie na podstawie art. 24b ust. 1 Ustawy złożyło do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Lublinie Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wniosek o zatwierdzenie nowej taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Miejskiej Hrubieszów oraz Gminy Hrubieszów (w miejscowości Wolica) na okres 3 lat. Organ regulacyjny szczegółowo analizował wniosek pod kątem warunków ekonomicznych wykonywania przez Przedsiębiorstwo działalności (zasadności ponoszonych kosztów i poprawności ich kalkulacji) oraz weryfikował wskazane koszty związane ze świadczeniem usług z uwzględnieniem celowości ich ponoszenia dla zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen i stawek opłat.
Ujęte we wniosku niezbędne przychody mają gwarantować ciągłość świadczenia usług oraz pokrywać koszty działalności operacyjnej w kolejnych trzech latach.
W związku z tym, iż wynik oceny, weryfikacji oraz analizy przedstawionego projektu taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków został oceniony pozytywnie – organ regulacyjny zatwierdził przedmiotową taryfę.
Czynniki kosztotwórcze wpływające na wysokość cen i stawek opłat w nowej taryfie
Wzrost czynników kosztotwórczych związany jest z sytuacją makroekonomiczną w kraju. Spółka już przed wprowadzeniem nowej taryfy ponosiła koszty większe, niż wpływy. Utrzymywanie takiego stanu doprowadziłoby do sytuacji, w której Właściciel Spółki tj. Gmina Miejska Hrubieszów, byłby zmuszony do dokonywania dopłat w tym zakresie.
Zmiana taryf wynika ze wzrostu kosztów niezależnych od Spółki, które mają bezpośredni wpływ na wysokość cen i stawek opłat tj.: koszty amortyzacji, wynagrodzeń, materiałów, energii elektrycznej, paliw, podatku od nieruchomości, odsetek od kredytów, materiałów budowlanych i eksploatacyjnych oraz usług obcych. Mają one decydujący wpływ na koszty utrzymania i eksploatacji infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej.
Poniżej przedstawiono zmiany najbardziej znaczących czynników kosztotwórczych:
- Zakup energii elektrycznej
Od kilku lat obserwujemy duże wahania cen energii elektrycznej na rynku krajowym. Ostatnie 3 lata to gwałtowny wzrost cen, co odzwierciedlają poniższe dane przedstawiające koszty za energię elektryczną Spółki w poszczególnych latach:
- 2021 rok 742 613,14 zł.,
- 2022 rok 1 464 397,64 zł.,
- 2023 rok 1 196 219,35 zł.,
Spółka w miarę możliwości wprowadza działania zmniejszające zużycie energii elektrycznej (uruchomienie instalacji fotowoltaicznych na Oczyszczalni Ścieków i Stacji Uzdatniania Wody), jednakże koszt jej zakupu stale rośnie. Jest to niezależne od Przedsiębiorstwa i wynika ze zmian cen na rynku energii, nowych regulacji prawnych i kolejnych nakładanych opłat (opłata mocowa i OZE, opłata za przekroczenie mocy biernej).
Zmniejszenie zużycia energii elektrycznej wymaga od Spółki przeprowadzenia kosztownych zadań modernizacyjnych, w tym przede wszystkim modernizacji miejskiej Oczyszczalni Ścieków jako obiektu wysoko energochłonnego.
- Koszty wynagrodzeń i narzutów na wynagrodzenia
Spółka ma obowiązek stosowania wynagrodzeń za pracę zgodnych z przepisami prawa, w tym rozporządzeniem w sprawie minimalnego wynagrodzenia, które w 2025 roku wynosi 4666 zł. W porównaniu do 2021 roku (2800 zł) jest to wzrost o ponad 166 %.
Zapewnienie wysokiej jakości usług wymaga zatrzymania, motywacji i dalszego rozwoju fachowej kadry. Stale rosnąca wysokość najniższego wynagrodzenia wymusza korekty wynagrodzeń w Spółce, które są związane również z rosnącą inflacją i spadkiem siły nabywczej złotówki.
- Opłaty i podatki
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o. o. w Hrubieszowie co roku z tytułu podatku i opłat, w tym między innymi podatku od nieruchomości, opłat za umieszczenie urządzeń wod-kan w pasach drogowych, opłat za zajęcie pasa drogowego i innych opłat środowiskowych odprowadza kwotę ok. 1 742 000,00 zł do organów podatkowych, którymi są: Gmina Miejska Hrubieszów, Starostwo Powiatowe w Hrubieszowie, PGW Wody Polskie, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Lublinie. Kwoty te są niezależne od Spółki. Wzrost w stosunku do 2021 roku wynosi około 2 000 000,00 zł.
- Amortyzacja
Nakłady inwestycyjne na rozwój i rozbudowę sieci wodno-kanalizacyjnych, które Spółka jest zobowiązana ponosić, wynikają z zatwierdzonego przez Radę Miejską w Hrubieszowie Wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych na lata 2024-2028.
W celu ograniczenia strat wody i poprawy niezawodności systemu oraz zapewnienia dostępności zaopatrzenia w wodę, zostaną przeprowadzone inwestycje związane z modernizacją i przebudową oraz budową nowych odcinków sieci wodociągowych. Do modernizacji przeznaczono odcinki sieci, na których wystąpiła największa ilość awarii.
Przewiduje się realizację tzw. odcinków spinających sieć w celu zamknięcia pierścieni dystrybucyjnych, co pozwoli zapewnić dwustronne zasilanie i dzięki temu niezawodność systemu dystrybucji.
Łączne nakłady na realizację zadań na lata 2025-2028 w zakresie sieci wodociągowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz Stacją Uzdatniania Wody planowane są na poziomie około 8 mln zł.
W ramach gospodarki ściekowej planowana jest realizacja przedsięwzięć rozwojowych, modernizacyjnych i racjonalizujących, prowadzących do zwiększenia wydajności i efektywności technologii oczyszczania ścieków oraz optymalizacji procesów dla zapewnienia zgodności z wymogami obowiązujących przepisów, uwzględniając ciągłą rozbudowę systemu kanalizacyjnego w celu zapewnienia wymaganej dostępności do usług.
Łączne nakłady na realizację zadań na lata 2025-2028 w zakresie sieci kanalizacyjnej i Oczyszczalni Ścieków planowane są na poziomie około 24 mln zł. Wśród istotnych zadań aktualnie realizowanych przez Spółkę należy wymienić:
- Budowę nowych i modernizację istniejących sieci wodociągowych i kanalizacyjnych,
- Remont szachtów studni głębinowych zasilających SUW,
- Wymianę wyeksploatowanego sprzętu specjalistycznego,
- Modernizację i wymianę urządzeń technologicznych na Oczyszczalni Ścieków.
- Wzrost cen materiałów eksploatacyjnych, paliw i usług obcych
Przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne są obligowane przepisami prawa (ustawy, rozporządzenia) do spełniania szeregu obowiązków, w tym prowadzenia regularnych badań przez wyspecjalizowane jednostki (laboratoria akredytowane) oraz prac konserwacyjno-modernizacyjnych posiadanych urządzeń w celu wykonywania podstawowego zadania jakim jest stałe, nieprzerwane dostarczanie wody do Odbiorców i odprowadzanie ścieków. Powyższe stanowią tzw. usługi obce, gdyż są zlecane do wykonania firmom zewnętrznym. Zmieniające się przepisy wprowadzają coraz bardziej wyśrubowane normy i zalecenia, a co za tym idzie zwiększają znacząco koszty tych usług.
Ten zbiór czynników kosztotwórczych można podzielić na dwie grupy:
- a) związane z bieżącym utrzymaniem urządzeń i sieci wodno-kanalizacyjnych tj.:
- zakup materiałów eksploatacyjnych do wykonywania bieżących napraw oraz prowadzenia inwestycji (rury, nawiertki, zasuwy, studnie, hydranty itp.),
- zakup paliwa (do samochodów, koparek, agregatów i innych urządzeń),
- zakup i wymiana wodomierzy (Spółka zobowiązana jest utrzymać 5-letni okres legalizacji wodomierzy);
- b) zlecanie usług obcych – wynikających z przepisów prawa, w tym przede wszystkim:
- monitoring sieci wod-kan,
- bieżące badania wody,
- okresowe czyszczenie przepompowni ścieków,
- przewierty sterowane i inne usługi dodatkowe wykonywane przez firmy zewnętrzne podczas prowadzenia zadań inwestycyjnych.
- Spłata rat pożyczek
Spółka była zobowiązana w nowej taryfie zabezpieczyć łączną kwotę 491 634,91 zł na spłatę zaciągniętych w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie pożyczek inwestycyjnych. Wartość zadłużenia Spółki z tego tytułu na dzień 31 grudnia 2024 roku wynosi 1 482 357,00. zł.
Rodzaj i struktura taryfy
Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne dokonuje wyboru rodzaju i struktury taryf, uwzględniając lokalne uwarunkowania w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków (§ 13 ust. 1 rozporządzenia taryfowego). Rodzaje i struktury taryf określa enumeratywnie § 14 rozporządzenia taryfowego.
Mając na względzie powyższe, w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę, Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne dokonało wyboru taryfy niejednolitej wieloczłonowej zawierającej:
- różną dla poszczególnych taryfowych grup odbiorców cenę za dostarczoną wodę,
- różne dla poszczególnych taryfowych grup odbiorców stawki opłat abonamentowych.
W zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne dokonało natomiast wyboru taryfy niejednolitej wieloczłonowej zawierającej:
- dla poszczególnych taryfowych grup odbiorców cenę za odprowadzone ścieki,
- różne dla poszczególnych taryfowych grup odbiorców stawki opłat abonamentowych,
W zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przewidziało stawki opłat za przekroczenia warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych.
Wskutek powyższego, opracowana taryfa dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę przewiduje 28 taryfowe grupy odbiorców usług, a taryfa dla zbiorowego odprowadzania ścieków przewiduje 29 taryfowych grup odbiorców usług.
Różnicując grupy odbiorców Spółka wzięła pod uwagę cel poboru wody, co jest podstawą ustalenia ilości wody czy ścieków (np. wodomierz główny, przeciętnych norm zużycia, na podstawie wskazań wodomierza zainstalowanego przy punkcie czerpalnym wody w lokalu, urządzenia pomiarowego) , sposobu odczyty (tradycyjny, zdalny) czy sposobu doręczania faktury (tradycyjna, elektroniczna).
Zatwierdzona taryfa oprócz cen za wodę i ścieki ma także zatwierdzone stawki opłaty abonamentowej.
Elementami stanowiącymi podstawę kalkulacji stawki opłaty abonamentowej są koszty utrzymania w gotowości urządzeń wodociągowych lub kanalizacyjnych (w tym amortyzacja, podatek od nieruchomości, opłata za grunty i za umieszczenie urządzeń - maksymalnie do 15 % z kosztów dostarczania wody lub odbioru ścieków) , koszty odczytu wodomierza lub urządzenia pomiarowego oraz koszty rozliczenia należności za wodę lub ścieki (między innymi koszty pracownicze, zakupu materiałów, zakup urządzeń pomiarowych).
Stawka opłaty abonamentowej jest to stała, niezależna od zużycia wody wielkość wyrażona w zł na odbiorcę usług, za jednomiesięczny okres rozliczeniowy, którą odbiorca usług jest obowiązany zapłacić przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu.
Wprowadzenie opłaty abonamentowej za gotowość, odczyt i rozliczenie umożliwia obciążenie każdego odbiorcy rzeczywistymi kosztami wynikającymi z konieczności rozliczenia należności. Stawka ta, ma za zadanie pokryć koszty trzymania w gotowości do świadczenia usług urządzeń wodociągowych lub urządzeń kanalizacyjnych, wykonania odczytu, jak również koszty rozliczenia należności.
Zgodnie z rozporządzeniem taryfowym w § 13 ust. 2 pkt 3 eliminowanie finansowania skrośnego winno następować poprzez różnicowanie cen i stawek opłat. Taki podział odbiorców zapobiega subsydiowaniu skrośnemu, czyli pokrywaniu kosztów dotyczących jednej z taryfowych grup odbiorców usług od innej taryfowej grupy .
Jednocześnie Spółka pragnie zwrócić uwagę, że w poszczególnych okresach obowiązywania nowej taryfy zaplanowała marżę zysku na poziomie:
- w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę
- w okresie od 1 do 12 miesiąca: 0,1% ( 4 143,72 zł )
- w okresie od 13 do 24 miesiąca: 0,5% ( 20 918,99 zł )
- w okresie od 25 do 36 miesiąca: 0,5% ( 22 917,34 zł )
- w zakresie zbiorowego odprowadzania ścieków
- w okresie od 1 do 12 miesiąca: 0,1% ( 7 689,80 zł )
- w okresie od 13 do 24 miesiąca: 0,5% ( 39 339,39 zł )
- w okresie od 25 do 36 miesiąca: 0,5% ( 41 998, 29 zł).
Planowana marża zysku przewidziana jest w celu pokrycia nieprzewidzianych wydatków związanych ze zbiorowym zaopatrzenie w wodę i zbiorowym odprowadzeniem ścieków, jak również ma na celu zabezpieczenie pokrycia kosztów, które mogą wzrosnąć pomimo zaplanowanego wzrostu przy użyciu wskaźników makroekonomicznych w inny sposób. Dodatkowo z zaplanowanej marży zysku, Spółka planuje zakupić niezbędny sprzęt komputerowy z oprogramowaniem. Dodatkowe środki będą stanowić także zabezpieczenie po przetargach różnic kosztów inwestycji zaplanowanych w Wieloletnim Planie Rozwoju i Modernizacji Urządzeń Wodociągowych i Kanalizacyjnych na lata 2024-2028 .
Podsumowanie
Procedowanie nowych taryf to proces czasochłonny. Wymagał dużego zaangażowania pracowników Spółki. Przygotowane materiały oraz dokumenty, składane przez Spółkę wyjaśnienia, a także transparentność wszelkich działań zostały ocenione przez Regulatora w sposób pozytywny.
Zgodnie z § 6 ust. 1 nowa taryfa uwzględnia w szczególności koszty eksploatacji i utrzymania ponoszone w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków oraz wynikające z inwestycji modernizacyjno-rozwojowych, ochrony środowiska i korzystania z usług wodnych, ustalonych na podstawie wieloletniego planu inwestycyjnego. Zmiana taryf pozwoli na utrzymanie na dotychczasowym wysokim poziomie jakości świadczenia usług przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o. o. w Hrubieszowie, kontynuację działań modernizacyjno-inwestycyjnych przy zachowaniu możliwie najmniejszego obciążenia kosztami klientów Spółki.
